पुणे : थोर खगोलशास्त्रज्ञ आणि पद्मविभूषण डॉ. जयंत विष्णू नारळीकर यांचे आज, २० मे २०२५ रोजी पुण्यातील निवासस्थानी वयाच्या ८६ व्या वर्षी निधन झाले. त्यांच्या निधनाने विज्ञान आणि साहित्य क्षेत्रात मोठी पोकळी निर्माण झाली आहे. डॉ. नारळीकर यांचा जन्म १९ जुलै १९३८ रोजी कोल्हापूर येथे झाला होता. त्यांनी केंब्रिज विद्यापीठातून पीएच.डी. मिळवली आणि प्रख्यात खगोलशास्त्रज्ञ फ्रेड हॉयल यांच्यासोबत विश्वरचनाशास्त्रावर संशोधन केले.
डॉ. नारळीकर यांनी मांडलेला ‘हॉयल-नारळीकर सिद्धांत’ हा विश्वाच्या उत्पत्तीशी संबंधित एक महत्त्वाचा सिद्धांत मानला जातो. त्यांनी ब्लॅक होल्स, गुरुत्वाकर्षण आणि विश्वविज्ञानावर मोलाचे संशोधन केले. भारतात परतल्यानंतर त्यांनी टाटा मूलभूत संशोधन संस्था (TIFR) आणि पुण्यातील आंतरविद्यापीठ खगोल आणि खगोलभौतिकी केंद्रात (IUCAA) महत्त्वपूर्ण योगदान दिले. IUCAA ची स्थापना हा त्यांच्या कारकिर्दीतील एक महत्त्वाचा टप्पा आहे.
विज्ञानासोबतच त्यांनी मराठी आणि इंग्रजी साहित्यातही आपली छाप सोडली. ‘यक्षांची देणगी’, ‘वामन परत न आला’ यांसारख्या विज्ञानकथांनी मराठी वाचकांमध्ये खगोलविज्ञानाची आवड निर्माण केली. त्यांच्या ‘द रिटर्न ऑफ वामन’ या कादंबरीला साहित्य अकादमी पुरस्कार मिळाला. पद्मभूषण (१९८१), पद्मविभूषण (२००४) आणि अनेक साहित्यिक पुरस्कारांनी त्यांचा सन्मान झाला. विज्ञान आणि समाज यांचा समन्वय साधणारे डॉ. नारळीकर हे खऱ्या अर्थाने बहुआयामी व्यक्तिमत्त्व होते.
महत्वाच्या बातम्या
-अजितदादांचा पदाधिकारी, पोलीस मागावर अन् चित्रा वाघ म्हणाल्या ‘देवाभाऊंच्या राज्यात…’
-नाव ‘निद्रा बॉडी स्पा’ पण आत भलताच धंदा; पोलिसांनी छापा टाकताच…
-पुणे आयडॉल स्पर्धा: ‘गायकांनी कालानुरूप बदल स्वीकारले पाहिजेत’; पं. अजय पोहनकरांचं आवाहन
-एरव्ही पिक्चरमध्ये बोल्ड सीन आला की बंदी घालणाऱ्या चाकणकर…; शालिनी ठाकरें आक्रमक, नेमकं काय प्रकरण?
